O inicjatywie

TYTUŁ OPERACJI

Opracowanie i zastosowanie innowacyjnego prototypu mobilnego laboratorium andrologicznego w celu utworzenia banku nasienia ogierów rasy huculskiej i małopolskiej.

CEL OPERACJI

Celem głównym projektu jest  stworzenie unikatowej na skalę światową kolekcji materiału biologicznego, wzbogaconej o dane genetyczno-fenotypowo-użytkowe cennych reproduktorów, poprzez opracowanie innowacyjnego podejścia do gromadzenia i wykorzystania zasobów genetycznych w utworzonym Banku Materiałów Biologicznych oraz opracowanie koncepcji i stworzenie mobilnego laboratorium służącego do sprawnego zebrania i oceny materiału biologicznego od wybitnych reproduktorów w miejscu ich przebywania.

OPIS OPERACJI

Zrównoważony rozwój ale przede wszystkim świadome i skuteczne zarządzanie bioróżnorodnością materiałem genetycznym pochodzącym od koni huculskich i małopolskich wymaga skoordynowanych działań i zintegrowanego zaangażowania ośrodków naukowych oraz hodowców w opracowanie i wdrażanie nowoczesnych i innowacyjnych metod hodowli in situ, dostosowanych do pracy w małych populacjach. Realizacja tych programów wymaga poznania genetycznego podłoża ważnych cech charakterystycznych dla tych ras, a nawet indywidualnych zwierząt, jak również zabezpieczenia cennego materiału biologicznego w Banku Materiałów Biologicznych. Dlatego też, dodatkowym aspektem będzie utworzenie i zabezpieczenie unikatowej na skalę światową kolekcji materiału biologicznego w postaci nasienia, krwi i DNA.

Idea ta jest szczególnie ważna biorąc pod uwagę iż rozród koni ras prymitywnych do których należą konie  huculskie, prowadzony jest w sposób naturalny. Sztuczne unasiennianie dozwolone jest jedynie w szczególnych przypadkach za zgodą Komisji Księgi Stadnej (np. ze względów zdrowotnych - ryzyka utraty cennej linii). Z tego też powodu nie istnieją „zbankowane” kolekcje nasienia ogierów  huculskich mogącego służyć do wykorzystania w hodowli na przyszłość.

U koni rasy małopolskiej inseminacja co prawda jest stosowana, jednakże problem jest brak dostępności ogierów zwłaszcza tych, które mogą kryć klacze objęte programem ochrony zasobów genetycznych koni, w roku 2019 było tylko 99 takich ogierów w populacji tej rasy. Najistotniejszym jest fakt, ze brakuje ogierów młodych tj w wieku do 10 lat, w ostatnich 5 latach kwalifikowano do hodowli od 1 do 5 ogierów rocznie, a liczba ogierów tej rasy zmniejszyła się z 317 sztuk w 2005 roku do 157, w tym programowych tylko 99 w 2019 roku.

W hodowli, zwłaszcza podczas użytkowania koni istnieje duże ryzyko utraty cennych użytkowo i genetycznie ogierów, dlatego zachodzi konieczność magazynowania w banku, nasienia ogierów - posiadania rezerwy - puli genetycznej, do której można będzie sięgnąć po śmierci ogiera. Jest to o tyle istotne, że z roku na rok ubywa nam ogierów zwłaszcza w obrębie rasy małopolskiej.  Głównym rezultatem projektu będzie Bank Nasienia i mobilne laboratorium andrologiczne.

Głównym założeniem projektu jest utworzenie Banku Materiałów Biologicznych, w którym magazynowane będzie nasienie (Bank Nasienia) oraz krew i DNA (Bank Genów) pozyskane od cennych i pożądanych w populacji, ogierów rasy huculskiej i małopolskiej, a w przyszłości również cennych ogierów innych ras koni objętych programem ochrony. Celem równorzędnym będzie utworzenie mobilnego laboratorium andrologicznego, które usprawni magazynowanie nasienia. Należy zaznaczyć, że do Banku Nasienia, będzie kierowane nasienie ogierów wolnych od wad genetycznych, co zostanie osiągnięte dzięki wykorzystaniu najnowszych technik stosowanych w genetyce koni. Opracowanie innowacyjnych metod waloryzacji i przechowywania materiału genetycznego stworzy gwarancję zachowania specyficznych cech rasowych oraz zmienności genetycznej tych ras. 

Do realizacji wyznaczonych celów konieczne będzie:

• opracowanie procedur dotyczących wyboru dawców materiału genetycznego na podstawie inwentaryzacji oraz jego pozyskiwania
• utworzenie mobilnej stacji pobierania i konserwacji nasienia ogiera będącej unikatowym i innowacyjnym systemem, pozwalającym na terenową, obiektywną analizę ejakulatu, jego kriokonserwacji w ciekłym azocie a następnie dostarczenie do BMB.
• tworzenie kolekcji materiału biologicznego (nasienia, krwi). W przypadku nasienia dokonana będzie komputerowo wspomagana ocena ruchliwości plemników (CASA). Na podstawie krwi ustalony będzie kariotyp oraz oznaczone markery DNA.